In deze tijd kan je je snel laten afleiden. Zo begon ik vanochtend met het ordenen van mijn To-do-lijst. Heel fijn, maar mijn oog viel ook op de volle tafel. Dus begon ik daar met ruimen en stapels te ordenen. Vervolgens zat ik achter mijn laptop om te beginnen aan een verhaal. Maar ja, je moet eerst je mail lezen en daar ging het “mis”. Je kent het wel, een nieuwsbrief van een organisatie, waar iets leuks in staat, een artikel dat je trekt… Zo tien minuten verder. Ik heb het nog niet eens over de verleidingen van Facebook, Instagram, Pinterest, TikTok en andere triggers…
Uiteindelijk ben ik dus op de goede plek beland. Achter mijn laptop, bij Word met een blanco pagina om te beginnen aan een nieuwe blog. Naast dat je je kan laten afleiden, kan je je ook laten inspireren of raken door mooie teksten, gebeden, zegens, gedichten. Zo werd ik afgelopen zondag geraakt door een gedeelte uit een gedicht dat de voorganger voorlas. (Ik moet even de tekst opzoeken: ik had hem op de liturgie geschreven, maar welke tas had ik bij mij, waar is die liturgie….) Het gaat om de volgende tekst:
Het wordt tijd dat de steen gaat wennen aan bloeien,
dat onrust ons hart wordt,
Uit het gedicht: Corona van Paul Celan
Omdat ik dan ook meer van het geheel wil lezen, kwam ik uit bij het gedicht, dat oorspronkelijk in het Duits is geschreven. Er bleken juist bij bovenstaande zin, verschillende vertalingen te zijn. Het gedicht is een liefdesgedicht en zit vol symboliek.
CORONA
De herfst vreet zijn blad uit mijn hand: we zijn vrienden.
We kraken de tijd uit de noten en leren hem lopen:
de tijd keert terug in de dop.
In de spiegel is het zondag,
in de droom wordt geslapen,
de mond spreekt waar.
Mijn oog daalt af naar mijn geliefdes geslacht:|
we kijken elkaar aan,
we wisselen duistere woorden,
we beminnen elkaar als roes en memorie,
we slapen als wijn in de schelpen,
als de zee in de bloedstraal van de maan.
Omstrengeld staan we in het raam, op de straat kijkt men toe:
het is tijd voor besef!
Het is tijd dat de steen zo goed is te bloeien,
dat het hart van de onrust gaat kloppen.
Het is tijd dat het tijd wordt.
Het is tijd.
Paul Celan
Het gedicht schreef hij voor Ingeborg Bachman, ook een dichter, zijn geliefde. Paul was een Jood, geboren in Oekraïne, gestorven in Parijs. Het gedicht zit vol met Shoah (ramp, offer, holocaust). Zo kan het woord ‘geslacht’ ook vertaald worden als ras of afkomst. Ingeborg haar vader was lid van de NSDAP.
Zijn vader en moeder vonden beiden in de oorlogsjaren de dood. Celan had last van depressies en ook de liefde verliep niet vlekkeloos.
In de Corona-tijd kreeg dit gedicht extra aandacht. Het isolement tijdens Corona, de onschuldige slachtoffers van die tijd doen denken aan het geïsoleerd zijn van elkaar en de pijn die er was in de Tweede wereldoorlog en de periode die daaraan vooraf ging, maar ook in huidige oorlogen.
Es ist Zeit, daß der Stein sich zu blühen bequemt,
daß der Unrast ein Herz schlägt.
De woorden zijn vanuit het Duits moeilijk te vertalen, maar dat ‘de steen zo goed moet zijn om te bloeien’, (zich daarin gaat bekwamen) doet mij denken aan de stenen, die Jezus benoemt, dat zelfs de stenen in staat zijn om Hem te eren. Men zegt ook wel: De stenen dragen het verhaal, de geschiedenis van de mensen met zich mee en in een sombere tijd, en dat is oorlog, is het belangrijk om hoop te hebben, dat er een ommekeer komt.
De regel: ‘dat het hart van de onrust gaat kloppen’ is het tegenovergestelde van de uitspraak vanAugustinus: ‘Moge mijn hart onrustig zijn tot het rust in U’ – of van Psalmen voor nu: ‘Maak ons hart onrustig God, dat het ontevreden klopt’. Hier is het dat de onrust aanzet tot een kloppend hart vanwege dat was gebeurt of gebeurd is. Het kan denk ik beiden: we kunnen tot leven komen, een kloppend hart krijgen door wat er gebeurt in de samenleving, maar ook vanuit het leven, kunnen we onrustig worden door wat er in de wereld plaatsvindt. Laat ons wakker zijn, zien en in beweging komen.
Zen-Virus (3) Corona. Een gedicht van Paul Celan | Het Mystieke Netwerk
Es ist Zeit, daß der Stein sich zu blühen bequemt – betekenisgeving & levenshorizon
Corona – Paul Celan (Hier leest Paul Celan zelf het gedicht voor)