Als je dit leest zijn wij nu twee weken terug van vakantie. We vinden het prettig nu het kan al in juni te gaan vanwege de temperatuur. In de volle zomer is Spanje, we wilden onder andere naar Baskenland, te heet en dan doe je niets meer. Op de terugweg overnachten we ergens halverwege Frankrijk. Dit jaar was de keuze gevallen op de omgeving van Angoulême in Frankrijk. Het ligt op de hoogte van Limoges en de ervaring leert dat we dan de volgende dag in alle rust kunnen terugrijden. We hadden een camping uitgezocht met schaduw, dat is voor ons het belangrijkste, ook in juni. Plan: één dag Angoulême in en één dag naar Oradour-sur- Glane (daar vertel ik straks meer over). Toen we aankwamen op de camping was het al een stuk warmer dan in Spanje, het zwembad was nog niet open en het meertje was alleen om te vissen. Een kleine tegenvaller. Het ritueel van plekje uitkiezen, tent opzetten, inrichten ging allemaal prima en we vonden dat we wel een keer konden eten bij het restaurant. Toen we vervolgens bij de tent zaten werden we aangevallen door stekende muggen, die het vooral op onze voeten en enkels had voorzien, waardoor we de tent in vluchtten. We hadden de neiging om de volgende dag ons boeltje in te pakken, ook omdat het er naar uit zag dat het volgende dagen nog warmer zou worden. We besloten in elk geval naar Oradour-sur-Glane te gaan, ook al was het anderhalf uur rijden en natuurlijk dezelfde tijd weer terug. Maar dit was de belangrijkste reden om hier een tussenstop te hebben.
Oradour is een stadje, waarvan de inwoners allemaal (op een kleine groep na, waarvan de meesten op dat moment niet in het dorp waren) zijn gedood als wraakactie van de Duitsers.
Het Franse verzet had een brug opgeblazen in een stadje in de omgeving. Daarbij was een vriend van de majoor, die de actie tot wraak ondernam, betrokken. Het is niet helemaal duidelijk of die vriend was gedood of ontvoerd. Op zaterdag 10 juni 1944 moesten alle inwoners zich verzamelen op het dorpsplein onder het mom van een routinecontrole. Op het plein werden de mannen gescheiden van de vrouwen en kinderen. De mannen werden opgesloten in verschillende schuren en de vrouwen met hun kinderen in de kerk. Om 16.00u was er een ontploffing en werden de mannen doorzeefd met kogels en hun lichamen werden in brand gestoken. Bij de kerk werd een kist gezet met lonten erin, waardoor, nadat de lonten werden aangestoken, een zware verstikkende rook uit de kist kwam, waardoor de vrouwen uit de kerk wilden vluchten, maar daar werden ze met machinegeweren opgewacht en neergeschoten.
Het dorp is vervolgens verwoest. De restanten van het dorp moesten blijven zoals het was. Het dorp is een museum om ons te herinneren aan de gruwelijke daden van een oorlog. Om te beseffen: dat nooit meer! Via een klein museum kom je bij het dorp. In de gang van het museum hangen de foto’s van de inwoners, worden hun namen één voor één voorgelezen, genoemd! Opdat wij niet vergeten. In het dorp is het stil, er zijn wel mensen, maar iedereen voelt hier iets. Dit had niet mogen gebeuren, dit is niet wat wij mensen willen. Er is ook iets in mij: Hier moeten mensen verantwoordelijk voor worden gehouden, het recht moet geschieden. Maar nee, dat is niet echt gebeurd. Wetgeving die niet voorzag in het voor de rechtbank brengen van eigen inwoners, straffen die ongedaan werden gemaakt, daders die niet worden uitgeleverd of gevonden….
Ergens in mijn hoofd een stemmetje: hoe zit het met vergeven? De pijn, het leed is mij persoonlijk niet aangedaan, ik zou hier zo makkelijk overheen kunnen stappen. Maar ook nu nog doen mensen elkaar vreselijke dingen aan. In Afrika worden regelmatig dorpen uitgemoord, in brand gestoken. De strijd tussen Israël en Hamas en wat dit betekent voor de inwoners van Gaza houdt onze gemoederen bezig. Een burgeroorlog in Jemen, de oorlog tussen Oekraïne en Rusland… Ik weet het niet zo goed, het verlangen is naar een einde van geweld, naar respectvol omgaan met elkaar, naar elkaar zien als mens, uniek, een schepsel van God…
En dan word ik stil….
foto’s gemaakt door Jaco Boven
1 comment for “Oradour-sur-Glane”