Voor Open Hof Plus, het 60+ werk in onze gemeente, ben ik bezig met de voorbereiding van een bijeenkomst over het afscheid nemen van het leven en hoe ga je daar mee om. Heb je wensen over het afscheid en wat laat je achter voor de nabestaanden. Hoe gaat de kerk om met de familie, de dienst…en nog veel meer vragen. Voor mijn gevoel is het gek om hier mee bezig te zijn. Aan de andere kant hebben we de afgelopen periode veel met sterven te maken gehad. Hierbij waren wat we tegenwoordig de oudere ouderen noemen, maar ook jonge mensen, jonger dan ik zelf ben, die ziek waren. Ook waren er mensen bij die depressief waren en geen toekomst meer zagen. Allemaal groot verdriet en je merkt hoe kwetsbaar we zijn als mens. Het zou dus eigenlijk heel normaal moeten zijn om over de dood en het afscheid te kunnen praten met elkaar. Er zijn zoveel manieren ook om het afscheid in te vullen. Hoeveel wil jij regelen voor de mensen die afscheid nemen of geef je juist de nabestaande, de familie de ruimte. Uiteindelijk moeten zij hun verdriet vorm geven en hun geliefde missen.
Om de bijeenkomst voor te bereiden heb ik een formulier ingevuld, vooral om te kijken hoe het werkt. Ik hoop dat men het niet kan vinden, want ik heb over veel niet goed nagedacht en door al de verschillende afscheidsbijeenkomsten ben ik weer gaan nadenken. Zo maakte ik een viering mee met veel muziek, mooie woorden van familie en vrienden over de gestorvene en geen preek. Ik vind dit mooi. Vooral geen preek, maar wel troostrijke woorden wil ik. Maar die kunnen ook zitten in mooie liederen, in een gedicht of in de woorden, die een getuigenis geven over het voorbije leven.
In mijn omgeving hoor ik toch ook wel dat mensen iets op papier zetten, dingen regelen. Bij bepaalde zaken is dit ook nodig om het officieel te doen.
Wat ik bedenk is dat het wel belangrijk is om het te bespreken met elkaar, niet alleen de zakelijke dingen, maar ook de emotionele kanten. Je moet het leven loslaten. Wat betekent dat, hoe kijk je naar de dood? Is er angst of vertrouwen? Zijn er onderwerpen, die nog besproken moeten worden met bijvoorbeeld je kinderen? Is er pijn of verdriet onderling en moet dit geheeld worden, vergeven? Mogelijk zijn er ook punten, waarvan je weet: laat het zo.
Voor mij is het wel belangrijk dat ik niet “over mijn graf regeer”, zoals dat heet. De achterblijvers moeten kunnen rouwen. Toch heb ik ook mijn wensen, maar zelfs dan moeten zij de ruimte hebben om andere keuzes te maken.
Ergens kwam ik het bovenstaande tegeltje tegen. De spreuk: “Het leven is voortdurend afscheid nemen” is misschien wel waar, maar het kan op verschillende manieren zwaar zijn. Ook zijn er verschillende vormen en rituelen. Afscheid nemen van jouw leven en afscheid nemen van een dierbare zijn volgens mij de twee moeilijkste vormen van afscheid. Het verdriet aan beiden kanten van deze grenslijn moet alle tijd en ruimte krijgen. Door dit alles heen hebben wij een liefdevolle, troostende God…een rijke schat.